Typ Näcken

Okręt podwodny HMS Näcken (Näk). / Zdjęcie: Szwedzkie Muzeum Marynarki Wojennej
Okręt podwodny HMS Näcken (Näk). / Zdjęcie: Szwedzkie Muzeum Marynarki Wojennej

PRODUCENT: Szwecja

KLASA: Okręt podwodny o napędzie spalinowo-elektrycznym.

DANE TECHNICZNE:

Wyporność nawodna: 1.015 ton

Wyporność podwodna: 1.085 ton

Wymiary okrętu: długość 49,5 m, szerokość 6,1 m, zanurzenie 4,1 m

Napęd: spalinowo-elektryczny na jedną śrubę. Okręt wyposażony jest w generator spalinowo-elektryczny MTU 16V652 oraz jeden silnik elektryczny Jeumont-Schneider z jednym wałem. Moc silnika podczas rejsu na powierzchni to 1.800 KM dla prędkości 20 w oraz 1.500 KM przy takiej samej prędkości ale w zanurzeniu.

Prędkość max: 20 w na powierzchni (ok. 37 km na godzinę), pod wodą 25 w (ok. 46 km na godzinę).

Autonomiczność: 45 dni

Załoga: 27 marynarzy w tym 5 oficerów.

Głębokość zanurzenia: 150 m.

Maksymalna głębokość zanurzenia: 300 m.

Historia okrętu

Szwedzka Marynarka Wojenna w latach 50. rozpoczęła budowę serii małych okrętów podwodnych o nowoczesnej konstrukcji z przeznaczeniem do prowadzenia działań bojowych na płytkich wodach Morza Bałtyckiego. Jednostki tego typu przeznaczone były głównie do zwalczania okrętów nawodnych.

Sztab marynarki szwedzkiej w wyniku analizy rozwoju broni podwodnej doszedł do wniosku iż należy zmienić koncepcję wykorzystania własnych okrętów podwodnych i przystosować je do zwalczania okrętów podwodnych. Nowsze konstrukcje postanowiono wyposażyć w nowoczesne czujniki, zastosowano techniki mające wyciszyć szumy własne oraz zamontowano wyrzutnie do wystrzeliwania torped zarówno przeciw okrętom podwodnym, jak i nawodnym. W latach 1967-69 zbudowano dla szwedzkiej Marynarki Wojennej pięć jednostek typu Sjöormen z kadłubem o kształcie Albacore i rufowym usterzeniem w kształcie X. Po okrętach typu Sjöormen zbudowano następnie trzy okręty typu Näcken. Przy projektowaniu tych jednostek szwedzka Marynarka Wojenna wykorzystała technikę komputerową. Typ Näcken był nieco mniejszy od poprzedniej konstrukcji. Posiadał natomiast cięższe uzbrojenie torpedowe oraz zupełnie nową generację automatycznego sterowania siłownią i kontrolę strzelania. W latach 1980-81 zbudowano trzy jednostki typu Näcken w stoczniach Karlskronie i w Kockums w Malmö.

Konstrukcja

Typ Näcken zaprojektowany został przez Szwedzką Marynarkę Wojenną jako konstrukcja jednokadłubowa z uwydatnioną częścią pokładową. Kadłub sztywny, wykonany został ze stali o podwyższonej wytrzymałości o kształcie cylindrycznym z częścią rufową w kształcie ściętego stożka. Tuż za kioskiem na śródokręciu został utworzony trzeci przedział, dzięki zastosowaniu w kadłubie wewnętrznym dwóch grodzi wodoszczelnych.

Konstruktorzy typu Näcken wiele uwagi poświęcili ekonomice przestrzeni wewnętrznej, którą zagospodarowali niemal w 100 procentach. Starając się wykorzystać każde wolne miejsce na okręcie. Bateria akumulatorów umieszczona została w przedziale maszynowym, dzięki takiemu rozwiązaniu część dziobową można było zaprojektować w układzie dwupokładowym. Na górnym pokładzie pomieszczenia mieściły przedział dowodzenia, który usytuowany został tuż pod kioskiem oraz pomieszczenia załogi, rozciągające się aż do dziobowej części kadłuba.

Wyrzutnie torpedowe na tym typie okrętów podwodnych rozmieszczono na dolnym poziomie. Tuż za wyrzutniami zagospodarowano przestrzeń do przechowywania i przygotowywania torped zapasowych.

Przedział siłowni podzielony został na trzy pomieszczenia. Dwupoziomowy pierwszy przedział mieści stanowisko kierowania wysoko zautomatyzowaną siłownią z tablicami rozdzielczymi oraz baterią akumulatorów składających się ze 168 ogniw Tudor. Następny przedział jest również dwupoziomowy z zespołem prądotwórczym na dole i maszynownią pomocniczą u góry. Ostatni przedział zajmowany jest przez główny silnik napędowy, który wykonany jest w wersji dwutwornikowej przez firmę Jeumont-Schneider. Duża prędkość maksymalna wynosząca 20 węzłów na powierzchni pozwala okrętom tego typu na szybkie dotarcie po wodach terytorialnych Szwecji w miejsce zagrożenia.

HMS Neptun holowany do stoczni Kockums w Karlskronie. / Zdjęcie: Saab Kockums
HMS Neptun holowany do stoczni Kockums w Karlskronie. / Zdjęcie: Saab Kockums

Okręty tego typu są dobrze wyciszone i odporne na gwałtowne wstrząsy. Baterie oraz wszystkie urządzenia napędowe i pomocnicze zostały zamontowane z tłumieniem i posiadają elastyczne sprzęgła.

Szwedzka Marynarka Wojenna jako pierwsza wykorzystała w sposób praktyczny usterzenie rufowe w formie litery X. Takie usterzenie zapewnia doskonałą sterowność zarówno w płaszczyźnie poziomej jak i pionowej a dodatkową korzyścią była możliwość kładzenia okrętu na dnie płytkiego Morza Bałtyckiego.

Zaskakującym rozwiązaniem jest zamontowanie przednich sterów głębokości na kiosku. Takie rozwiązanie jest stosowane na znacznie większych jednostkach amerykańskich z napędem atomowym. Marynarka Wojenna Szwecji postanowiła wyposażyć niektóre jednostki w silnik Sterlinga o zamkniętym obiegu pracy.